Stenen en mineralen zoeken

Meerdere keren trokken we met de camper richting Noorwegen, met onder meer als doel het zoeken van mineralen.

Hierbij een verslag van het zoeken (en vinden!) van mineralen, mooie overnachtingsplekken en bijzondere natuur in Zuid-Noorwegen.

Heenreis

Na de oversteek Puttgarden-Rødby en Helsingör-Helsingborg (het is aan te bevelen om hier een combi-ticket voor te kopen), was onze eerste overnachting op rastplatz Erickslund bij Ångelholm in Zweden. Een rustige picknickplaats achter het benzinestation, niet ver van Helsingborg.

De reis ging vervolgens naar de grensovergang met Noorwegen, via Morokulien. Je vindt hier oa. een rustplaats, een groot toeristen informatiebureau van zowel Zweden als Noorwegen, een servicepunt, toiletten en douches.

Het Noorse toeristenbureau geeft een gratis folder uit met campings. Hierin zit ook een kaart van Noorwegen waarop de servicepunten voor campers vermeld staan.

We overnachtten ergens langs de Peer Gyntweg, een tolweg door een prachtig landschap. Onderweg zijn hier veel vogels te zien, waaronder de Morinelplevier. Onze reis ging via Otta naar Lom.

Lom

In Lom bevindt zich het Fossheim Steinsenter, een soort winkel annex museum. Hier worden mineralen, sieraden en dergelijke verkocht en er is een uitgebreide uitstalling van Noorse mineralen te bezichtigen.

Helaas is men hier niet echt vriendelijk en zeker niet erg scheutig met informatie over vindplaatsen van mineralen in de buurt.

Na enig aandringen kregen we een “vergunning” voor hun eigen thuliet vindplaats Søre Lia, zo’n 12 km verderop. Je mag hier zoeken en moet dan vervolgens, per kilo meegenomen thuliet weer in het Steinsenter betalen. De prijs is afhankelijk van de kwaliteit.

N.B. In Lom en omgeving mag niet meer vrij gekampeerd worden!

Runde

Ons volgende doel was het vogeleiland Runde.
Op Runde mag je ook niet vrij staan, maar hier raden we Goksöyr Camping aan. Deze ligt aan het einde van de weg, aan zee.

Op deze camping zijn ruime camperplekken waar je direct aan zee staat. Tevens er is een winkel en een servicepunt.

Vanaf de camping is het een stuk klimmen naar de vogelrotsen, maar dan word je ook beloond met het kunnen waarnemen van bijzondere vogels op verschillende plekken van het eiland. Elke vogelsoort heeft zijn eigen stuk van het eiland in beslag genomen.
’s Avonds na 8 uur komen de papegaaiduikers aan land, verder hebben wij stormvogels, jan van genten, zeearenden (de “vliegende deur”), grote jagers, kuifaalscholvers, alken en slechtvalken gezien.

Verdere informatie over Runde en de camping: www.runde.nl en www.insel-runde.de.

Hareidlandet

Op Runde, maar meer nog op het nabij gelegen eiland Hareidlandet, is het mineraal eklogiet te vinden. Het moedergesteente is een groene variëteit van pyroxene, genaamd omphaciet, met rode granaten erin.

Op Hareidlanet is vrij kamperen wel toegestaan. Van Hareidlanet kun je met de boot naar Sulasundet varen. Als je vervolgens over de R 60 en de 665 naar Sjøholt rijdt en via de 650 naar Stordal, dan kun je mooi overnachten aan het haventje van Stordal.

Vanaf daar reden wij de Trollenweg, een bekende route in Noorwegen met wegnummer 63. Deze route kunnen we aanbevelen en overnachten aan de route is zeer goed mogelijk.

Grimsdalen

Ook aan te bevelen met de camper is het rijden van de tolwegen Grimsdalen en Haverdalen.
Aan het eind van de tolweg Haverdalen vonden we garbenskifer, glimmer op kwarts en naalden van pargasitt.

Langs deze wegen, die even boven het nationale park Rondane liggen, zijn een aantal fjellcampings. Hier kan men tegen een gering bedrag (meteen met het tolgeld te voldoen) overnachten.

Een fjellcamping is een uiterst sober stukje gras in de ‘middle of nowhere’. Dus camping is een groot woord. Je staat gewoon midden in de natuur. Aan goudplevieren e.d geen gebrek.

Otta

In Otta bezochten we de Husflidstuga, waarin zich een expositie van de mijn- en steenindustrie van het Sel-district bevindt. Met o.a. de vele mineralen van deze omgeving.

Hier is veel informatie over de verschillende vindplaatsen te vergaren door goed de daar tentoongestelde geologische kaarten te bestuderen. Pen en papier meenemen!

Speksteengroeve Åsårberget

Veel van de mijnen en steengroeven zijn al lang gesloten. Rondom de mijnen is op storthopen e.d. echter nog wel veel te vinden.
We kochten een goede gedetailleerde kaart van de omgeving en gingen naar de speksteengroeve Åsårberget.

We willen echt afraden om vanaf de R15, het dal van de rivier de Otta, met de camper naar de groeve te rijden. Te voet is een stuk veiliger, of via de noordkant.
We vonden veel pyriet kubussen in talk, rozenkwarts en lichtgroene talk in magnesiet.

Langs de Sognefjellvegen RV 55 kampeerden we op de zeer eenvoudige camping bij berghotel Krossbu op een hoogte van 1260 m. Een uitvalbasis voor gletsjerwandelaars en bergbeklimmers.
Van hieruit kun je o.a. naar de voet van de Bøverbreen gletsjer lopen. Hier is Chalsopyriet te vinden. De natuur is ook hier weer overweldigend. De waterspreeuw wilde helaas niet op de foto.

We verlaten de Jotunheimen om bij Turtagro de tolweg naar het Øvre Årdal te nemen, een niet zo goed berijdbare bergweg. We rijden een stuk van weg 53 richting Laerdal.
Bij Laerdal nemen we de bergweg naar Auerland en niet de nieuwe tunnel van 25 km.

Op zich is de tunnel een aardige staaltje van moderne techniek, maar wij verkiezen de bovenliggende natuur. Ook aan deze weg kun je prima overnachten. Na een paar daar dagen wandelen en prachtig overnachten in het nationale park de Hardangervidda (waarvandaan je geen mineralen mee mag nemen), ging de reis naar Evje in het Setesdal.

Evje

Rondom Evje en Iveland zijn nog steeds heel wat mineralen en oude mijnen te vinden. In Evje hebben we overnacht op een parkeerplaats voor campers, een voormalige oude marktplaats van het stadje.

In Evje bevindt zich het ‘Evje og Hornnes’-museum, Fennefoss. Er valt o.a een grote collectie Noorse mineralen te bewonderen, alsmede een oud school interieur en oude apotheek.

Evje Mineralsti is een oud mijngebied met een vijftal groeves bij elkaar. Tegen betaling mag hier gezocht worden. Het meeste is echter te vinden in Landsverk 1. We vonden er Fluoriet, Pyriet, Cleavelanditt, Amazoniet en grote bergkristallen met Chloriet.

Mineralencamping

Een zeer goede overnachtingsplaats in de buurt is de mineralen-camping van de Steinbua in Oddestemmen. Met een mineralenwinkel, een steenslijperij en een Nederlandse eigenaar, Jarl Verhagen. De camping heeft WiFi.

GPS : N 58 36.047 E 007 50.560

In het nabij gelegen Iveland is in het gemeentehuis een mineralenverzameling uit de omgeving te zien. Tevens kun je hier een toegangskaart voor de Knipangruve kopen. De Knipangruve bestaat uit meerdere groeves. Er zijn tal van mineralen te vinden. We vonden mooie donkere rookkwarts, titaniet, apatiet, fluorapatiet, pyriet en muskoviet.

Vele niet meer in gebruik zijnde groeves zijn volgelopen met water of ingestort. Maar soms zit het mee, deze groeve was leeggepompt door een Noorse verzamelaar (foto onder), van hem mochten wij zoeken, in zijn afval! Hij vond museumstukken, wij waren blij met de resten.

Voor veel zoektochten geldt: thuis voorbereiden en ter plaatse vragen, puzzelen, combineren en vooral geluk hebben!

Een andere tip is om in de rotspartijen te zoeken die worden verzet bij de aanleg van nieuwe wegen.

Zo vonden we langs de E18, ter hoogte van Sundebru, een soort van groeve waar we kleine granaten en robijnen (foto onder) aantroffen.
Weliswaar geen facetteerkwaliteit, maar toch aardige stukken.

In Hornes, even ten zuiden van Evje, is sinds kort het Setesdal Mineral Park gevestigd (www.mineralparken.no). Hier kijk je je ogen uit, de mineralen zowel uit Noorwegen als uit de rest van de wereld zijn tentoongesteld in 175 m. oude mijngangen. Het ene stuk is nog overweldiger dan het andere!

Larvik

We verlaten het Setesdal om via de zuidkust naar Larvik te gaan, vanwege het larvikiet.

Direct aan de zuidkust van Noorwegen is het moeilijker om een geschikte vrije overnachtingsplaats te vinden. In Kristiansand is een dure overnachtingsplaats cq. parkeerplek bij de haven speciaal voor kampeerauto’s. Op de overige parkeerplaatsen kun je niet staan, er hangen balken op 2,20 m hoogte.

Bij Tvedalen, in de buurt van Larvik, zijn enige groeves waar het lichtere larvikiet gewonnen wordt.

Ga er in het weekend naartoe wanneer er niet gewerkt wordt. Het larvikiet ligt hier voor het oprapen. Je weet meteen waar die aanrechtbladen vandaan komen…

Mølen

Ten zuiden van Tvedalen ligt op het uiterste puntje Mølen, een mooi stukje kust vol met door de zee gepolijste keien uit alle geologische gebieden van Noorwegen. Behalve historische Viking-graven is er een wandelpad van 33 km. Bij zon en strandweer vroeg hierheen i.v.m. met parkeerruimte.

Aan weg 303 ligt Klåstad. Hier vind je groeves met de donkere variant van Larvikiet.

Minnesund

We rijden hiervandaan via Drammen en Oslo naar Minnesund om smaragd (foto links) te zoeken in Byrud Gård. Het geologisch interessante Oslo gebied hebben we wegens gebrek aan tijd helaas overgeslagen.

Deze Byrud Gård is een niet meer in gebruik zijnde smaragdmijn, waar je tegen betaling naar smaragd en beryll kunt zoeken. Koester niet al te hoge verwachtingen, met veel geluk vind je hele kleine stukjes. Zoek aan de waterkant in het water of probeer met veel graafwerk en het stukslaan van de kleine brokstukken je geluk.

Tegen betaling van een gering bedrag overnachten we op de Parking van Byrud Gård. We staan direct aan het meer Mjøsa, een fantastische plek vooral wanneer het weer omslaat.

Hier eindigt onze mineralen zoektocht in Zuid-Noorwegen. We zijn natuurlijk lang niet overal geweest en er zijn nog talrijke mogelijkheden.

In het Drangedal/Telemark de ‘Høydalen Gruver’, een aantal groeven die voor het publiek geopend zijn. Je moet er dan wel naast een toegangsprijs ook nog de mee te nemen mineralen per kilo betalen en dat kan aardig oplopen!

De foto rechts geeft een beeld van de verzamelde 125 kg. stenen en mineralen, thuis in de garage!

Wietse Smit en Anja Hofmeester
Email: wietse@pe3v.nl

Bronnen

Bij het plannen van onze reis hebben we gebruik gemaakt van oa. de volgende wegenkaarten, literatuur en website’s:

Kaarten

   

Cappelens kaart 1 Sør Norge sor 1:335.000
Cappelens kaart 2 Sør Norge nord 1:335.000
Mineral & Turistkart Iveland 2403, 1:50.000 (rechtsboven)

Boeken

Het ‘Norsk Steinbok’, auteur Torgeir T. Garmo, ISBN 82-00-41693-3 (foto).
Themanummer Noorwegen, Stichting Geologische Aktiviteiten, uitgave januari 1994.

Links

Geologie
www.gea-geologie.nl
www.nags.net
www.mineralparken.no

Noorwegen algemeen
www.noorwegen.pagina.nl
www.visitnorway.com
www.camping.no
www.nafcamp.com

Noorwegen streekinfo
www.fjordnorway.com
www.sognefjorden.no
www.setesdal.no
www.oddestemmen-camp.no
www.dovrenett.no
www.gudbrandsdalen.com
www.morokulien.com
www.oppdal.com