Berlijn

Na een aantal bezoeken en bezoekjes in 1990 en 1991 (vlak na de val van de muur), waren we recentelijk voor het eerst terug in Berlijn.

Zoals verwacht bleek het centrum van de stad enorme veranderingen te hebben ondergaan. Op de grote lege vlaktes als de Postdammer Platz, platgebombardeerd in de Tweede Wereldoorlog en sindsdien grensgebied tussen Oost en West, vind je nu de modernste architectuur.

Dat was echter niet onze grootste drijfveer; we wilden graag zien wat er nog over was van de muur. Beter gezegd: van de “Todesstreife”, de strook Oost-Duits militair gebied die de scheiding vormde tussen Oost en West. Want de muur, die is vrijwel overal afgebroken. Maar niet weg!

Links

Berlijn kent verschillende betaalde (en bewaakte) camperplaatsen. Sommige met douches en toiletten, de een wat dichter bij het centrum, de ander meer aan de rand van de stad.

Spandau

Spandau is een deel van Berlijn met een landelijk karakter, aan de westkant van de stad. Aan de Streitstrasse 86, op het terrein van een voormalige kazerne, vind je nu allerlei bedrijfjes én de ruim opgezette Reisemobilhafen Berlin Spandau voor ca. 180 campers. Een deel van het terrein is geasfalteerd, een deel is gras.

Behalve de normale voorzieningen zijn er keurige douches en toiletten (foto onder), inbegrepen in de prijs van € 13,00 per nacht.

In de directe omgeving vind je winkels en restaurants. Tegenover de oude ingang van het terrein, vlakbij de campers, vind je een halte van buslijn 145. Hiermee ben je in 45 minuten in het centrum, op Bahnhof Zoo.

Een nadeel is de nabijheid van vliegveld Tegeln, waardoor er tussen 06.00 en 23.00 uur veel vliegtuigen over komen. Als je er even aan gewend bent stoort het niet meer.

Openbaar vervoer in Berlijn

Een dagkaart voor het openbaar vervoer (metro, bus, tram en S-bahn) kost € 6,10. Daarnaast zijn er ongetwijfeld voordelige meerdaagse kaarten te koop. Een makkelijke en voordelige manier om de stad te bekijken zijn de buslijnen met de nummers 100 en 200. Deze (gesloten) dubbeldekkers stoppen bij alle grote attracties en rijden van Bahnhof Zoo in west naar Alexanderplatz in oost, elke tien minuten.

Een los kaartje, bij de chauffeur, kost € 2,00 en is 2 uur geldig. Je kunt dus uitstappen, iets bekijken en er weer in! Let op: uiteraard is de normale dagkaart ook geldig in deze bussen.

Daarnaast zijn er speciale sightseeing bussen, dubbeldekkers met open dak. Je ziet ze veel rijden, die horen niet bij het openbaar vervoer. Verder kun je je ook rond laten rijden in een fietstaxi.

Suggesties voor één (of eerste dag) in Berlijn

Wanneer je overnacht in Spandau zou je, na aankomst op Bahnhof Zoo, een bus of metro kunnen pakken naar Checkpoint Charlie en vanaf daar gaan lopen. Wij vertrokken echter te voet vanaf de camperplaats Kreuzberg.

De Muur

Zoals gezegd, we waren op zoek naar de muur en vanaf camperplaats Kreuzberg kan dat te voet. We liepen de Alexandrinenstrasse uit, de supermarkt voorbij. De Oranienstrasse, een drukke hoofdstraat, staken we over. Na een paar honderd meter stonden er geen flats meer maar lag er een groot, braakliggend terrein voor ons. Hier had de muur gestaan, op nog geen 10 meter afstand van het laatste flatgebouw. Een bordje aan een lantaarnpaal, “Berliner Mauer Weg” geeft de route aan!

We volgen de rand van het terrein naar links, en stuiten een paar honderd meter verder op een streep door het asfalt, twee keien breed, met hier en daar een koperen plaat erin: Berliner Mauer, 1961 – 1989. Deze streep volgen we, tot aan Checkpoint Charlie

Checkpoint Charlie

Deze beroemde Amerikaanse grensovergang van Oost naar West is niet meer wat het geweest is. Weliswaar staat het Amerikaanse wachthuisje er nog, midden op straat, maar de eigenlijke (Oost-Duitse) grensovergang met muren, wachttorens etc. is volledig verdwenen.

Er zijn nieuwe winkels bijgekomen, en het wemelt er opeens van de niet-Duits sprekende toeristen.

Een Amerikaanse broodjeszaak met de naam “Snackpoint Charli” (hoe verzin je het!) verkoopt echter fantastisch belegde broodjes en salades voor redelijke prijzen, een aanrader.

Echt origineel, van voor de oorlog, is hier nog het oude café Adler met terras, op de hoek (foto rechts). De moeite waard is ook het Haus Am Checkpoint Charlie, het museum van de muur.
Wij volgen de streep richting Potsdammer Platz.

Potsdamer Platz

Het gebied rond de Potsdamer Platz, voor de oorlog één van de drukste verkeerspleinen van Europa, is in de Tweede Wereldoorlog vrijwel volledig platgebombardeerd. Het grootste deel van dit immense terrein lag aan de oostkant van de muur, en bleef onbebouwd op een paar Oost-Duitse wachttorens na. Hier keken in de zomer van 1990 meer dan vijfhonderdduizend mensen naar een uitvoering van The Wall van de Engelse groep Pink Floyd.

Wij ook, onze camper stond geparkeerd bij een park, vlak in de buurt.
Nu vind je hier de nieuwste staaltjes van moderne architectuur in Europa. In betrekkelijk korte tijd is het gebied weer bebouwd met grote gebouwen. Het opmerkelijkst is het Europese hoofdkantoor van Sony.

Maar ook Daimler-Chrysler, de Deutsche Bahn en het internationaal accountantskantoor Price Waterhouse Coopers hebben hier hun hoofdkantoren.

Een mega-bioscoop, veel winkels, terrasjes, restaurants, je vindt hier van alles! Haus Huth, een van de weinige overgebleven gebouwen van voor de oorlog, is respectvol ingebouwd tussen de moderne kolossen. We volgen de streep richting Brandenburger Tor en Reichstag.

Brandenburger Tor

Volg de streep van Potsdammer Platz naar de Brandenburger Tor. Het hele gebied aan je rechterhand (achteraan op deze foto van de Brandenburger Tor uit de jaren ’80) was dus leeg, over een breedte van pakweg 500 meter.

Ergens in deze wijk, onder de grond, moet de commandobunker van Adolf Hitler zijn. De bunker van waaruit hij de laatste weken van de oorlog het bevel voerde. Het is niet toegankelijk, integendeel. De plek is altijd zorgvuldig geheim gehouden om te voorkomen dat het een bedevaartsoord voor neonazi’s zou worden.

Indrukwekkend is het monument waarmee de Duitsers schuld bekennen aan de dood van miljoenen Joden. Een verzameling blokken, niet te overzien, waar je tussendoor kunt lopen. Een groot en omvangrijk monument, op één van de drukste en duurste plekken van Berlijn. Mooi idee.

De streep slingert zich om de Brandenburger Tor. Hier stond Kennedy in de jaren ’60 toen hij de historische woorden sprak: “Ich bin ein Berliner”.

De Rijksdag

Loop nog een stukje rechtdoor naar de Rijksdag, zetel van de Duitse regering. Een enorm gebouw met een prachtige nieuwe, glazen koepel. De toegang is gratis en het is de moeite waard om in cirkels door de koepel te wandelen!

Terug naar de Brandenburger Tor. Links en rechts van de Tor zijn reeds nieuwe gebouwen verrezen. Erachter, aan de oostkant, een nieuw plein. Starbucks koffie kun je er nu drinken. Het studentencafé aan Unter dem Linden, waar ik in 1990 koffie met appeltaart kocht voor één Ostmark, bleek helaas verdwenen…

Unter dem Linden en Museumeiland

Tips voor het vervolg van deze wandeling: via de prachtige Unter dem Linden met zijn talloze linden naar het Museumeiland met het wereldberoemde Pergamonmuseum en het enorme, leegstaande(?) Oost-Duitse regeringsgebouw. Het staat duidelijk te verpauperen, groot en lelijk.

Als je nog een stukje doorloopt kom je op de Alexanderplatz, met de Oost-Duitse televisietoren.

Van hieruit zou je terug kunnen wandelen naar de camperplaats in Kreuzberg. Of je neemt de U-bahn, één keer overstappen en je bent vlakbij de camperplaats. Een kaartje voor een korte rit kun je uit een (wisselende) automaat op het perron halen voor € 1,20.